” این کتاب پرفروش کلاسیک، جامع ترین مقدمه را در ادبیات کودکان ، با معرفی بهترین نویسندگان و هنرمندان گذشته و حال ارائه می دهد. مجموعه ” کودکان و کتاب ها” ویژگی هایی را که برای اولین بار باعث برجسته شدن این متن در بازار شده است، حفظ می کند؛ یعنی تأکید بر نویسندگان و هنرمندان اصلی، رهنمودها و معیارهای انتخاب ادبیات خوب در هر سبک ، تمرکز بر کتاب های جدید و ایده های جدید ، و مهمتر از همه ، توجه بی نظیر به علایق و نیازهای رشد کودکان.”
برای زندگیای که تنها یکبار تجربه‌اش می‌کنیم، انتخاب جانشین و جایگزین برای هر لحظه‌ی زیستن، دستاوردی نه مثبت، که منفی خواهد بود. ما با کتاب‌هایمان، زندگی می‌کنیم، چندین بار! چیزهایی از آنها یاد می‌گیریم که ثروت ذهنی ما را شامل میشوند؛ وقتی از ملالت روزگار می‌نالیم، منطق و ذوقی دیگر، برای رویایی با اتقافات به ما بخشیده و قدرت فکری ما را تقویت میکنند؛ حتی برای لحظه‌ای، آرامشی نسبی از حوادث پیشرو، در بر دارند. کتاب ها همیشه مایهی شادی و تسلی خاطر افرادی بودهاند که با نحوهی صحیح استفاده از آنها، آشنایی داشته‌اند؛ تمام این نکات، همان قدر که برای انتخاب های بزرگسالان مورد توجه است، برای کودکان نیز، حائز اهمیت میباشد.
با تغییرات و تحولات جوامع، روحیه ی نویسندگان، ویراستاران و کتابداران حوزه کودک، متفاوت تر از هر سده و دهه‌ی دیگری شده است؛ با بدست آوردن منطق و آسایش خاطر نسبت به هدایت آینده، تغییرات، حقایق برجستهی زندگی بوده و با شتاب این روند، آشفتگی خاطری نسبت به سنت ها و ارزش ها بوجود میآید؛ _ همیشه برای ارزش های گذشته، تظاهرات و فرضیاتی وجود داشته است که کتاب های کودکان، تجلی ارتباط آنها با طبیعت و اهمیت این نیاز بوده و نمود کتاب های خوب و اهمیت و اعتبارشان، موجب ادامه ارتباط کودکان و تالیفات شده که باعث پدیدار شدن اعتبار خاصی برای آنها میشود.
با پیشرفت در عرصه سینمایی و تلویزیون، امروزه روش های جالبی برای انتشار کردن وجود دارد؛ همانند کتاب های تصویردار بدون متن و متونی با درک آسان برای خوانندگان مبتدی _ و کم سواد_، اشعاری برای کودکان با ارائه خودشان، ادبیات عامیانه که شامل داستان ها، حماسه ها، اسطوره ها، افسانه ها و حکایات است؛ داستان های تخیلی مدرن که شامل تقلید داستان های علمی تخیلی از افسانه ها بوده؛ داستان های تاریخی و زندگینامه ها و خانوادگی، داستان حیوانات، داستان هایی از مردمان و نژاد های مختلف و شغل و ورزش های متفاوت، کتب دایره المعارفی و نحوه چگونگی استفاده از آنهاست؛ که در هر کتابفروشی، کتابخانه های عمومی و مدرسه ای، دکه های روزنامه فروشی و حتی سوپر مارکت ها و داروخانه ها وجود دارند. همچنین، کتاب های صوتی، فانتزی و کمدی، مجلات کودکان و متون چاپ شده برای بزرگسالان که توسط کودکان نیز خوانده میشوند، موجود دارند.
گذشته از این موارد ذکر شده، حساسیتهای متنوعی نسبت به کودکانی هست که همیشه همراه ما بوده و از ویژگی های ظاهری و ملی متفاوتی برخودارند؛ اما این رده سنی هیچ گاه توانایی درک نقطه ی مشترک بین خود و کتاب های تالیف شده برای آن ها، نداشته اند.
در سالهای اخیر، ادبیات کودک، سمت و سوی تازه ای به خود گرفته که شامل مضمون های جدید، پرورش روش های رفتاری نو و… میشود. نویسندگان، هنرمندان، ویراستارها با تلاش فراوان، روزی را به نام ادبیات کودک در تقویم به ثبت رسانده اند که با تغییرات محتوایی در این زمینه، با افزایش زیبایی متون، علاوه بر کودکان، بزرگسالان را نیز به طرف آن سوق دادهاند. این کتاب ها، دقیقا همانند کتاب های بزرگسالان، از داشتن مطالب بیهوده و نامطئمن تا ارائه مفاهیم ارزشمند و مهم، طبقه بندی میشوند که متغییر میباشد؛ در هر حال، برای پیدا کردن گنجینه های مناسب، باید جستوجوی دقیقی انجام شده تا کتاب های مناسب قدیمی و جدید، مورد استفاده قرار گیرند.
برای فهم این گنجینه ها، جهت انتخاب بهترین کتب ادبیات کودک، نیازمند استاندارد های متعارفی هستیم که بتوانیم مورد نقد و بررسی قرارشان دهیم. اما دو اصل مهمی که در نقد کردن به آن نیاز داریم: بهترین کتاب برای کودکان، کتابیست که از آن لذت میبرند؛ کتاب هایی وجود دارد که حتی وقتی بزرگسالان آن را میخوانند، مضامین برای آنها هم تاریخ گذشته است و وقتی خوانندگانشان، کودکان باشند، آنها را خسته و دلزده میکنند که از درک محتوای آن عاجز میباشند. برای برقراری ارتباط قوی بین کودکان و کتاب ها، باید ما، مطالعات فراوانی در رابطه با موضوعات مختلف، مزایا و محدودیتهایشان، داشته و علایق و نیازهای کودکان را نیز، در نظر بگیریم.
ادامه دارد… .
خلاصه ای از فصل اول مجموعه ی ” کودکان و کتابها”، می هیل آربوتن و زنا ساترلند
به ترجمه و روایتِ فاطمه حقی
