بزرگترین گلیم جهان

“عنبران شهر ملی گلیم”

           گلیمبافی از دیرباز ریشه درفرهنگ ،هنر وصنعت ایران زمین دارد برخی مناطق به جهت ویژگیهای خاص به کانون بافت گلیم تبدیل شده وشهرت جهانی پیدا کرده اند،شهر مرزی عنبران دراستان اردبیل با صدها دستگاه دار گلیم متمرکز در یک شهر عنوان بزرگترین شهر جهان با بیشترین دارگلیم را بخود اختصاص داده امروزه، بافتن گلیم به گسترده ترین هنر دستی مردم شه عنبران  مبدل شده بطوریکه “عنبران شهرملی گلیم”رسما ثبت گردیده وکاندیدای ثبت جهانی می باشدگلیم عنبران در خارج از کشور هم بخوبی شناخته شده و وجه تمایزآن با گلیمهای بافته شده در سایرمناطق “دوروبافتن گلیم” است بطوریکه بهنگام استفاده پشت وروی گلیم اصلا مشخص نمی باشد ودر مقایسه با محصولات ماشینی گلیم دستباف عنبران مثل مقایسه موجود زنده و بی جان است و کسانی که با احساس به این هنر نگاه می کنند روح زیبایی،لطافت وسرزندگی را در این هنر اصیل می بینند.

باتلاش هنرمندان،دانشگاهیان وبزرگان ،ومجموعه وزارت گردشگری وصنایع دستی درآستانه سال۱۴۰۰ شاهد ثبت ملی “عنبران شهرملی گلیم”بوده بانوان بخش مرزی عنبران باهمت عالی بزرگترین گلیم دستباف جهان را با بهترین مواد اولیه به جامعه هنری عرضه داشته وافتخاری برای سرزمین ایران کسب کردندگلیم درواقع پرچم فرهنگ ،مدنیت وتاریخ این دیار است که در اکوسیستم زندگی مردم لباس سنتی،آواهای کار (عموما به زبان تالشی)وآداب ورسوم خاص منطقه را به نمایش گذاشته دریک کلام عنبران موزه فرهنگ وهنر ایران زمی را به جهانیان معرفی کرده است ، گلیم های  دستباف عنبران امروز از شهرت و اعتبار خاصی که به خاطر رنگ و تنوع و الگوهای گوناگونشان، نزد اهل فن وهنربرخوردار است.

گلیم های بافته شده عنبران عمدتا يک تا دو متر مربع هستند که داراي بافت بسيار مستحکمي بوده طرحهاي متنوعی ازقبیل: گانگل،گل،شیرازی،بوکوگل،باغ وحش،بوته و…. را شامل می شود با گسترش خواسته ها ونیازهای بازار صنایع دستی تلفیقی پابه عرصه تولیداین دستبافته ها گذاشته مطابق ذوق وسلیقه انسان فناورده آثار هنری جدید مانند :جای سیخ،دمکش،کیف مدرسه،کیف بانوان،زیرتلفنی،پرده آشپزخانه،دستکش ودهها دلبافته دیگرآثار جدیدی با دستان هنرمند بانوان عنبران آفریده شده اند.

گلیم عنبران عموما از جنس پشم خالص بافته شده اندک شماری نیز ازکرک، ابریشم واکریلیک استفاده می گردد و مرغوبيت مواد اولیه مصرفی کاملا مشهود است  شایان ذکر است هر کالای  بطور طبیعی با گذشت زمان واستفاده مکررمستهلک شده وارزش تجاری آن کم می شود اما گلیم پشمی عنبران فرمولهای پیچیده حسابداری را بهم ریخته بجای استهلاک گیری باید گلیم عنبران را بانظر کارشناسان اهل فن تجدید ارزیاب دارایی کرد تابا ارزش وقیمتی بالاتر از رو خرید در دفاتر مالی ثبت گردد چرا که کهنه گلیم عنبران مثل فرش کاشان هرروز ارزشمند تر از گذشته بوده نهایتا بعنوان کالای عتیقه نز کلکسیونرها دست به دست می شود

پیرترین کارآفرین بافت گلیم با شصت سال سابقه فعالیت در چرخه،رنگ خامه،بافت،تجارت ونیزتلفیق محصول درخاطرات خود می گویداز کودکی به هنر گلیمبافی علاقه داشتم و در کنار مادر و خواهرانم پشت دار گلیم رویا،امیدودلخوشی را می بافتیم.

هنرصنعت گلیمبافی در عصرتکنولوژی پویا شد

زرافشان شفیقی افزود: هنر بافت گلیم هنر اصیل و ریشه داری در ایران و بخصوص بخش مرزی عنبران بوده که این هنربه جهت اقبال عمومی ظرفیت بالای در بازارجهانی داشته باید بیشتر از پیش احیا و پویا شود.

یکی دیگر از بافندگان تصریح کرد:گلیمبافی علاوه بر ارزشهای فرهنگی و هنری  به صورت یک حرفه دررده مشاغل خانگی جایگاه خاصی دراقتصادخانوارهای منطقه دارد.هنر گلیمبافی از صنایع دستی  با ارزش ایران بوده که از قدیم به عنوان يک کالاي ضروري در زندگی بشری دارای اهمیت بوده ودر زندگی معاصر بعد هنری وجذابیتهای بصری آن چشمگیرتر شده ،با کارکردهای متفاوت(زیرانداز،جانماز،دکور سنتی و… مورد استفاده قرار مي‌گرفته است.

https://www.aparat.com/ARDAVIL

گلیم عنبران دارای پیشنه هزارساله است

منطقه تاریخی عنبران از زمانهای دور به خاطر موقعیت خاص جغرافیایی و کوهستانی بستر مناسبی برای بافت انواع زیرانداز از فراورده های دامی مانند پشم  گوسفندان بوده تاجاییکه از روده حیوانات اهلی برای استحکام دارهای چوبی  گلیم نیزاستفاده شده شاهد نوعی خودکفایی صددرصدی برای تامین اقلام مورد نیازخانوار برای ایستادگی در مقابل بوران وسرما (صاندلف یعنی روکش ضخیم  کرسی) امروز با تغییر کارکردهای گلیم شاهد بهره گیری هنری در حوزه دکوراسیون منازل در سراسر گیتی هستیم که گرشگران زیادی را به روستاهای بخش تاریخی عنبران (میناباد،جید،میرزانق،کلش،عنبران علیا،ساوو،پیله زیر،امجون وشهر عنبران)سرازیر نموده است.

کشاورزی و دامپروری حرفه اصلی روستائیان و گلیمبافی یک شاخه اقتصادی کمکی به شمار می آمده و تمام مراحل پرورش گوسفند ، پشم چینی ، ریسندگی ، رنگرزی ، بافندگی و حتی پرداخت و دیگر عملیات تکمیلی معمولا توسط خود روستاییان انجام می گرفته است.اما با گسترش تولید در برخی ازبخشهای این چرخه تولید ازدیگر گروههای شغلی نیز کمک گرفته شده بیشتر تمرکز بافندگان گلیم روی طرح نقشه واندازه دلخواه مشتری معطوف شده برای گره گشایی از بخش بازرگانی با مدد از فناوری وفروشگاههای اینترنتی شاهد انقلابی در حوزه صنایع دستی می باشیم امید است بارفع موانع شاهد حضورافتخار آفرین آثار هنرمندان ایران بالاخص بخش مرزی عنبران در بازار خرده فروشی جهان از طریق فروشگاه آمازون وسایر بسترهای اینترنتی باشیم

وی با بیان اینکه بیشتر گلیم های  تولیدی با ارسال به پایانه های مرزی از طریق کشورهای همسایه به اروپا ،آمریکا وکشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می گردد ، اظهارکرد: برپایه اسناد و یافته های تاریخ می توان پیشینه ای چند هزارساله را برای گلیم عنبران را متصورشد.

همچنین اسناد تاریخی نشان می دهددر زمانهای مختلف گلیم عنبران مطابق نیاز روز بعنوان جهاز عروس،روانداز زمستانه وسایر نیازهای خاص مناطق سردسیری مورد استفاده قرارگرفته رنگهای گیاهی برای زیبایی محصول بکارگرفته شده اند از همین روست که برخی از گلیمهای قدیمی در کلکسیون دارندگان عتیقه جات جا خوش کرده اند

همت عالی کارشناسان ،مدیران. وهمه دست اندرکاران حوزه صنایع دستی وگردشگری ثمرداد ،”عنبران شهر ملی گلیم” رسما ثبت شده ،باکمک دانشگاهیان ،بزرگان ونمایندگان استان انشاا… شاهد ثبت جهانی آن خواهیم بود چرا که شهر عنبران بزرگترین شهر جهان است که بیشترین دار گلیم را در خود جای داده ودرکنار کار تولید محصولات دستباف لالایی های مادران تالش زبان وسایرآیتمهای تاریخی وسنتی وجه تمایز این شهر زیبا را فراهم ساخته،امید است بتوانیم با ثبت”عنبران شهرجهانی گلیم”آوازه فرهنگ ومدنیت استان اردبیل را در سطح جهان سرداده بیش از پیش به صنعت گردشگری استان یاری رسانیم.

بافت بزرگترین گلیم دوروی جهان توسط بانوان مرزنشین بخش عنبران نشان از توجه ویژه به توسعه مناطق مرزی ومحروم بوده که علاوه برمزایای تجاری وکمک به برند سازی گلیم عنبران ،افتخاری برای کشور ایران واستان اردبیل بحساب می آید بزرگترین گلیم دوروی جهان در اندازه ۲۴ مترمربع دارای ویژگی منحصر به فردیست که فرصت کپی برداری را از رقبا گرفته ،مشتری بهنگام استفاده قادر به تشخیص پشت وروی گلیم نبوده همین ویژگی گلیم عنبران را از انواع مشابه متمایز ساخته است.مراحل بافت این گلیم بعنوان یک مستند تاریخی اسرار نهان بسیاری را به آیندگان آشکار خواهد ساخت لباس محلی بافندگان،زبان باستان ایرانی مورد استفاده در مراحل بافت وآواهای محلی در لحظه های بافت رج به رج بزرگترین اثر هنری ارزش مادی ومعنوی آنرا ثبت وضبط کرده است بحدی که آنرا “گلیم محبت” نام نهاده وسروده ای با همین مضمون از طرف آکادمی شعر پایتخت تقدیم بافندگان تلاشگر گردیده است:

گلیم محبت

در خیالم عشق را ، با مهربانی بافتم
چشمه های نور جاری را، نهانی بافتم

درکنارت تار و پود رنگی از احساس را
رج به رج تاکوی مهرت ، پرنیانی بافتم

مثل مادر با تمامِ عشق و احساسات خود
من گلیمی با محبت ، عنبرانی بافتم

چشم تو خورشید و من هم یک شعاع کم فروغ
با  نگاهت  نردبانی  ،  آسمانی  بافتم

طرح لبخندت شده قابی میان سینه ام
با همین گلخنده هایت، شادمانی بافتم

در سرم غوغا به پا شد از سرود زندگی

دو، رِ ، می ، فا را برایت ،جاودانی بافتم

                                                     شاهرخ شهابی”شهاب”

علاوه بربافت گلیم سنتی هنرهای تلفیقی مطابق ذوق هنرمندوخواسته ونیاز مشتریان فاخرپا به عرصه جامعه هنری گذاشته زینت بخش مراکزفرهنگی ،موزه ها ومنازل ایرانیان ساکن در اقصی نقاط جهان گردیده که هرکدام به نوبه خود مثل تولیدات صنعتی کشور ژاپن بسان پرچمی گویا با رنگ محبت نام ایران را پرآوازه می سازد

جهاد دانشگاهی استان اردبیل با همکاری اداره کل کار  واداره کل گردشگری و صنایع دستی استان طرح ملی مشاغل خانگی را با محوریت صنایع دستی داری درکنار سایررشته های مشاغل خانگی در برنامه کار خود قرارداده وبا بهره گیری از ظرفیت دانشگااهی استان ونیز اساتید حوزه های مختلف  در صدد ارتقاءبیش از پیش صنعت گلیم بافی از منظر تجاری سازی،برندسازی،طرحهای خلاقانه و… بوده با استفاده از فضای مجازی دردوران گسترش ویروس کرونا جدی تر از همیشه به رونق بازار گلیم عنبران کمک کرده به نحوی که میزان تولید افزایش یافته تعداد مرسولات پستی ارسالی از استان اردبیل به سایر مناطق رشد چشمگیری داشته است

در آستانه قرن جدید و در سال تولید و پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی راهکارهایی برای رونق کسب وکارحوزه گلیمبافی ارائه می گردد امیداست مدیران محلی به تاسی از بزگان کشور وسیاستگذاران گامهای عملی درراستای مانع زدایی واقعی تولید بردارند

• استفاده از بزرگترین نمایشگاه دائمی صنایع دستی استان واقع در عنبران شهر ملی گلیم (درحال حاضرتعطیل است)
• اجرای برنامه‌های هنری (پرفورمنس) با بهره گیری از هنر هنرمندان رشته‌های مختلف برای معرفی جهانی گلیم عنبران
• بازگشایی دفتر پست عنبران به جهت درآمدزایی گلیمهای ارسالی از عنبران به اقصی نقاط کشور
• عملیاتی نمودن برنامه های طرح مشاغل خانگی جهاددانشگاهی برای ارتقاءکیفی و کمی آثار تولیدی هنرمندان بخش مرزی عنبران
• تولید برنامه‌های تلویزیونی توسط صدا وسیمای مرکز اردبیل ونیز استفاده از گلیم درفضای برنامه های تولیدی

شاهرخ شهابی

مدرس کارآفرینی دانشگاههای اردبیل